REYKJABORG V

v  V   Adolf Hitler boðaði flotaforingjana Erich Räder og Karl Dönitz, á sinn fund 14 maí 1942 og lýsti áhyggjum sínum vegna flutnings á hergögnum yfir Atlanshafið. Hitler hafði komið það ráð í hug að kafbátsmenn dræpu eftirlifandi sjómenn í björgunarbátum, með því taldi hann að ekki fengjust menn á skipin. Flotaforingjarnir höfnuðu þessari hugmynd Hitlers og svöruðu því til að ef hann útvegaði tundurskeyti sem virkuðu rétt þá þyrði enginn á sjó lengur. Í ársbyrjun 1941 áttu Bretar undir högg að sækja í styrjöldinni, þeir höfðu á tilfinningunni að Íslendingar væru þeim andsnúnir. Forystumenn verkamannafélagsins Dagsbrúnar handtók herinn fyrir að dreifa bréfi þar sem hermenn voru beðnir um að ganga ekki í verkamannastörf ef af boðuðu  verkfalli yrði. Ritstjórar Þjóðviljans og blaðamaður voru handteknir vorið 1941 og settir í Breskt fangelsi þar sem þeir máttu dúsa vikum saman fyrir litlar sakir. Ýmsir hafa haldið því fram að það hafi verið Breskur kafbátur sem réðist á skipin þarna í marsbyrjun 1941.  Tilgangurinn hafi verið að vinna Íslendinga til fylgis við málstað Breta sem á þessum tíma stóðu einir í þessari styrjöld sem þeir voru að tapa og þess vegna vísir til að grípa til örþrifaráða. Við réttarhöld sem haldin voru í Reykjavík vegna þessara skipstapa kom fram að togarinn Geir hafði verið stöðvaður af Breska kafbátnum Torbay N-79 þann 16. mars, 27 mílur út af Barra Head. Yfirmaður á bátnum  skýrði togaramönnum frá því að daginn áður hafi þeir sökkt vopnuðum þýskum togara sem var með Íslenskan fána málaðan á síðuna. TORBAY, hvaða skip var það?

REYKJABORG IV

     IV  Bandaríski blaðamaurinn Clay Blair sem var kafbátsmaður á Kyrrahafi í síðari heimsstyrjöld, hefir skrifað bók sem heitir HITLES U-BOAT WAR. Ekki er neitt minnst á framangreindar árásir í bókinni.  Þar segir af ferðum U 552 í febrúar og mars 1941, hann lagði upp í leiðangur 22. feb. og  var á veðurvakt ásamt þrem öðrum bátum.    (1) Seinustu tundurskeytin notaði U 552 til að sökkva olíuskipinu Caillac 1. mars og því ekkert eftir til að skjóta á Reykjaborg.  (2) Að sögn þeirra sem komust af var myrkrið algjört og þar af leiðandi engin siglingaljós  eða tungl sem óð í skýjum.  (3) 800 metrar er hálf ensk míla og þarf mikla skyttu til að skjóta í sundur mastur á skipi af svo löngu færi. Í skáldsögu capt. Marryat, Percival Keene er sagt frá svona skoti, ekki urðu skipsmenn varir við þetta en urðu fyrst varir við skothríð úr vélbyssu sem var m.a. hlaðin ljósferilkúlum.  (4) U 552 var af gerðinni VII C og í sinni fyrstu ferð. Báturinn var vopnaður einni 20 mm loftvarnarbyssu og  88 mm fallbyssu. Á myndum sem til eru af bátnum sést aðeins ein vélbyssa, 20 mm. Aðrar gerðir voru vopnaðar fleiri loftvarnarbyssum.  Fleiri loftvarnarbyssur voru fyrst settar á VII C í nóvember 1942. (5) Skytta sem hafði skotið sundur mastur hitti illa heilt skip á 100 metra færi. (6) Skipstjórinn lét stöðva skipið fljótlega eftir að árásin hófst.  (7) Vopnaðir togarar voru yfirleitt með fallbyssu á palli framan við formastur.Á Reykjaborg voru björgunarbátarnir aftast á bátadekkinu og ekkert pláss fyrir fallbyssu þar.  (8) Vélbyssan var aðeins ein.      Þjóðverjar höfðu árið 1936 skrifað undir alþjóðasamning um notkun kafbáta á stríðstímum (Submarine Protocol). Í samningnum er ákvæði um að ekki megi sökkva skipum, öðrum en herskipum, nema öryggi áhafna sé tryggt. Ákvæðið var þannig að var að sökkva mátti skipum eftir að áhöfn var komin í björgunarbáta og öryggi hennar tryggt. Þýski flotinn túlkaði reglurnar á þann hátt að skip sem sigldu undir herskipavernd, væru á ferð í hernaðarlegum tilgangi og því heimilt að ráðast á þau og einnig skip sem sigldu ljóslaus.

REYKJABORG III

iii iiiÞegar hér var komið sögu var kviknað í yfirbyggingunni á Reykjaborg. Stóð öll efri brúin í ljósum logum, en lengra fram á skipið varð ekki séð fyrir myrkri og reyk. Enn var það þó ekki tekið að sökkva. Eyjólfur skreiddist upp í björgunarbátinn og sagði Óskari að koma með sér. En til þess hafði hann ekki þrek. Í sömu svifum og Eyjólfur kom upp í bátinn, dundi kúlnahrina yfir bátadekkið og kubbaði í sundur falinn sem hélt bátnum í afturdavídðunni. Féll þá skutur bátsins niður í sjóinn en báturinn hékk á stefnisfalnum í framdavíðunni. Eyjólfur kastaðist í sjóinn, en tókst að ná taki á borðstokknum á björgunarbátnum og vega sig aftur um borð í hann. Skreið hann síðan aftur upp á bátadekkið og að björgunarfleka sem þar var. Á leiðinni þangað varð hann var við Jón Lárusson, matsvein, sem fallið hafði þarna á bátadekkinu, Óskar kyndari komst ekki með Eyjólfi að flekanum. Hann tók þann kostinn að skríða niður í bátinn, sem hafði nú losnað við skipið og maraði á kafi við skipshliðina. Eyjólfur sá að bakborðsbáturinn var enn á sínum stað, en greinilega orðinn gjörónýtur. Eldur var nú einnig kominn upp í klefanum fyrir aftan reykháfinn. Meðan á þessu stóð varð Eyjólfur var við kafbátinn. Hann virtist færa sig kringum skipið, 30-40 faðma frá því, og reyna að hæfa mennina með byssum sínum. Engin þjóðerniseinkenni sáust á bátnum. Til þess var of dimmt. Reyndi Eyjólfur að færa sig til eftir því sem skotið var á skipið, og fékk hann ekki fleiri sár. Þegar árásin hafði staðið yfir í nær klukkustund, var eins og skipið fengi á sig mikinn slink, og eftir það byrjaði það að hallast og sökkva ört. Fór Eyjólfur þá upp á björgunarflekann og tók með sér þangað teppi sem Runólfur Sigurðsson hafði átt og lá á bátadekkinu. Þangað að flekanum kom einnig Sigurður Hansson, kyndari, sem hafði verið með Eyjólfi í brúnni þegar árásin hófst. Hafði Sigurður þá farið niður í vélarrúmið til Óskars, 1. vélastjóra, og sagt honum hvað væri um að vera. Skömmu síðar kom skot í gegnum skipssíðuna sem eyðilagði ljósaleiðsluna og einnig var gufurör hæft, þannig að gufan blés út og vélin stöðvaðist. Fóru mennirnir þá úr vélarrúminu og upp á þiljur. Sáu þeir strax að maður lá fallinn í ganginum fyrir framan afturgálgann og töldu að það væri Runólfur Sigurðsson. Ætluðu þeir að fara til hans, en þá dundi yfir kúlnahríð svo þeir urðu að hverfa frá. Leituðu þeir skjóls við spilið á þilfarinu, en þar urðu Óskar Þorsteinsson, 1. vélstjóri, og Óskar Ingimundarson, kyndari, fyrir skotum örskömmu síðar og féllu. Þegar svo var komið leituðu þeir Sigurður og Gunnlaugur Ketilsson 2. vélstjóri, skjóls undir spiltromlunum,  sinn hvoru megin. Urðu þeir þá varir við Ásmund 1. stýrimann,  sem, kallaði til þeirra og spurði hverjir væru fallnir og særðir. Hafðist Ásmundur þá enn  við í neðri brúnni og virtist ósár. Þarna undir spilinu fékk Sigurður skot í fótinn og einnig varð hann var við að skipið var farið að sökkvaþað mikið að sjór var farinn að fossa inn á þilfarið. Stóð hann þá á fætur og kallaði til félaga síns. En Gunnlaugur svaraði ekki. Hann hafði orðið fyrir kúlu og var látinn. Skipið var komið að því að sökkva er Sigurður komst að flekanum. Eyjólfur og hann lágu þarna og sáu skipið rísa meira og meira að framan. Flekinn fór á flot og snerist í soginu frá skipinu. Svo hvarf Reykjaborg í djúpið. Kafbátsmönnum hafði tekist ætlunarverk sitt.

REYKJABORG II

ii Dagbókarkafi U 552 er fjallar um Reykjaborg er svona :" Síðla dags kom skipherrann auga á skipsmöstur úti við sjóndeildarhring í sjónpípu sinni. Virtist honum fara u.þ.b. 1000 lesta skip sem sigldi í krákustígum í s.a. átt.Samkvæmt leiðarbókinni:  Kafaði þremur og hálfri kl.st. síðar eða kl. 20.05 að Þ. tíma og hafði þá í sigtinu skip sem kafbátsforinginn taldi vera um 1000 lestir og vopnað stutthleyptri fallbyssu. Kl. 20.52 skaut báturinn einu tundurskeyti að skipinu en það sprakk ekki (1). Kveikt var á siglingarljósum skipsins sem þó virtust deyfð. Kl 21.15 kom kafbáturinn úr kafi og hóf eftirför. Tungl óð í skýjum og fylgdi kafbáturinn eftir í öruggri fjarlægð án þess að til hans sæist. Klukkan 23.14 sótti báturinn hratt í átt að skipinu og foringinn gaf skipun um að skjóta að því með fallbyssu kafbátsins,  loftskeytamaðurinn fékk skipun um að fylgjast með neyðarkalli. Fyrsta skotið reið af á 800 m færi. Annað skotið hæfði mastrið sem féll við og þar með talstöðvarloftnetið (3). Við þrija skot bilaði byssan og gaf þá foringinn mönnum sínum skipun um að beita 20 mm loftvarnarbyssum kafbátsins til að áhöfninni yxi kjarkur og reyndi að flýja eða berjast (4). Var nú skothríðin látin dynja á skipinu og brátt komst fallbyssan í lag aftur þó ekki væri hægt að hleypa af henni sjálfvirkt.Hittu kafbátsmenn illa með henni sökum veltings (5).Við tíunda skot úr fallbyssunni sáu kafbátsmenn hvar eldur gaus upp á miðju skipinu. Breytti kafbátsforinginn nú um stefnu en vélbyssurnar héldu áfram að ausa skotum yfir skipið og hæfðu gufuketilinn svo það stöðvaðist (6). Gat kafbátsforinginn þess í leiðarbók sinni að meðan á árásinni stóð hefði áhöfn skipsins ekki beitt fallbyssunni í skut þess (7). Brátt biluðu báðar vélbyssur kafbátsins og stðvaðist skothríðin við svo búið. Þá er þess getið að skipið hafi sokkið um kl. 23.40. (8)

REYKJABORG I

xxx Haustið 1960 var sá er þetta ritar  háseti á togaranum  Þormóði Goða. Við vorum að veiða karfa við Nýfundnaland.Eitt sinn að kvöldlagi í góðu veðri sátum við nokkrir á spilgrindinni og biðum eftir að trollið væri híft. Einn af strákunum fór þá að segja sögu af föður sínum sem hafði verið á togaranum Reykjarborgu sem kafbátur réðst á að kvöldi 10. marz 1941. Faðir félagans hafði komist lifandi frá þessu en sár af kúlnabrotum. Þrír lifðu af árásina og komust á fleka þar sem einn lést af sárum. Faðir skipsfélagans taldi að þarna hafi verið á ferð Breskur kafbátur. Þessi skoðun var byggð á því að kúlnabrot sem tekin voru úr honum á sjúkrahúsi í Skotlandi voru ekki lögð fram í sjórétti þar ytra. Ástæðu Breskrar árásar taldi hann geta verið að Reykjaborg var smíðuð í Frakklandi, með þriggja hæða brú og u.þ.b. helmingi stærri en aðrir Íslenskir togarar og ekki ólík mörgum Þýskum togurum. Fyrir nokkrum árum kom út bókin Vígdrekar og Vopnagnýr eftir Friðþór Eydal. Þar eru í Íslenskri þýðingu kaflar úr dagbókum Þýsku kafbátana U 552, U 74 og U 37.Þessir kafbátar áttu að hafa gert árásir á Íslensku fiskiskipin Reykjaborg, Fróða og Pétursey dagana 10., 11. og 12 marz 1941 í þessum árásum voru myrtir 28 sjómenn.

MÓTMÆLI

 

 

Nú voru vörumístjórar að háu olíuverði.

Er það nú alveg víst að það sé olíuverðið sem er að pirra þá?

 Mennirnir hafa nógan tíma til þess að mótmæla, sem þýðir að þeir hafa lítið að gera.

Bílarnir eru risastórir og vísast allir á kaupleigu sem er tengd Evru og hefir því hækkað um tugi prósenta á seinustu vikum og engir peningar til þess að borga með.

Svo er bara lögreglan send á liðið og aðstoðarlögreglustjórinn látinn vitna í sjónvarpinu íklæddur einkennisbúningi sem er eins og hann hafi verið saumaður á Gissur Gullrass.

Maður vorkennir nú bara þeim góða manni Herði Jóhannessyni að þurfa að ganga í svona fötum.

Til að virðing sé borin fyrir lögreglu þurfa einkennisbúningar að vera í lagi!

Sem þeir eru greinilega ekki, því Adolf heitinn Hitler mætti á svæðið með sýnishorn.

SAMKYNHNEIGÐ

 

Fyrir svona fimmtíu árum voru  aðeins taldir þrír samkynhneigðiir menn í Reykjavík. Seinni tíma heimildir segja frá nokkrum samkynhneigðum mönnum sem héldu eins konar klúbb á veitingastaðnum að Laugaveg 11 og höfðu þeir þar eitt borð fyrir sig.  Á seinni árum virðist hafa orðið  aukning í þessari hneigð mannsins og hafa margir spáð í hvers vegna svo sé. Þeim er þetta ritar hefir oft fundist að samkynhneigð gætu verið lokapunktur þróunar mannsins, þessi skoðuð er til kominn vegna þess hve margt samkynhneigt fólk er oft listrænt og skemmtilegt. Nú heldur það gleðigöngur sem fylla Laugaveginn enda á milli.  Fyrir rúmum tveim áratugum var þáttur um þetta í Ríkissjónvarpinu, þar var sagt frá rannsóknum sem gerðar voru í Þýskalandi og fannst þar aðeins ein orsök fyrir það voru afkvæmi mæðra sem höfðu þurft að híma langtímum saman í loftvarnarbyrgjum.  Tíðni samkynhneigðar var þar áberandi há. Þeim er þetta ritar hefir stundum fundist að samkynhneigð sé eins konar endapunktur sköpunarverksins. Það var svo laust eftir seinustu gleðigöngu að ég lenti í kaffi með fullorðnum  presti og þessi aukning samkynhneigðar bar á góma. Presturinn taldi að samkynhneigð gæti stafað af því að þólki væru ekki búin nægjanlega góð lífsskilyrði og mannskepnan notaði þessa aðferð til að stöðva fjölgunina.   Slæm  lífsskilyrði fólks eru oft vegna misnotkunar á áfengi. Nú er talað um að leyfa sölu léttvína í matvörubúðum, svo eftir nokkur ár verða Íslendingar samkynhneigðir drykkjusjúklingar.

HLÝNUN II

 

Yfirborð sólarinnar er ógnarheitt tæplega 6000 °C og sendir  frá sér mikla geislun. Geislarnir ná  yfir vítt tíðnissvið.  200-1000 nanometra langar bylgjur skipta máli fyrir fyrir lífið á jörðinni. Sýnilegt ljós hefir bylgjulengdina 400-700 nm, lengri bylgjur en 700 nm eru kallaðar innrauðar og eru hitageislun. Styttri en 400 eru mannsauganu ósýnilegar.  Nú er talað um að jörðin sé að hitna sem segir að geislunarendurkast er að minnka.   Hiti Golfstraumsins fer hækkandi og þorskurinn á orðið erfitt uppdráttar hér við suðurströndina að vetralagi. Golfstraumurinn á upptök sín í Karíbahafi þaðan sem hann rennur inn í Mexicoflóa og þaðan út í Atlanshaf. Framburður fljóta í Bandaríkjunum mynda rif við suðurodda Floridaskaga og draga með því úr straum gegnum flóann. Afleiðingin af þessu er að sjórinn hitnar meira en hann gerði áður og fellibylir öflugri. Mengun af mannavöldum getur einnig orsakað það að endurkast frá sjávaryfirborðinu minnkar og varmaísog sjávarins eykst. Ráð til þess að draga úr þessari þróun sem er á veðurfari í Evrópu gæti því verið fólgið í því að dæla sandi við Florida.

KEFLAVÍK 1963 X

x 

 Nú voru brælur orðnar svo tíðar að þetta var eiginlega búið, við fórum tvo túra eftir að ég kom frá Hornafirði.  Þá var tíðin orðin svo leiðinleg að það var sjálfhætt.  Flótlega fór ég svo að vinna í pípulögnum hjá Stefáni Jónssyni pípulagningameistara, við lögðum m.a. heimæðar í einbýlishúsin við Stigahlíð.

Traktorsgröfur voru nýmæli á þessum tíma en voru nokkuð dýrar, þarna var fullorðinn sjómaður sem hét Pétur, hann undirbauð skurðgröfuna og þénaði vel. Þarna í Stigahlíðinni átti Svavar bróðir pabba heima í neðstu blokkini, einn daginn fórum við til hans og tengdum uppþvottavél. Eins og margir vita var Svavar flinkur hljómsveitarstjóri en slæmur smiður, hann hafði sjálfur ætlað að setja uppþvottavélina í innréttinguna sem þá hafði brotnað í tvennt. Þarna voru tveir barnungir frændur mínir sem ég sá þá í fyrsta sinn, nú eru þeir fullorðnir menn og hafa spjarað sig vel, hvor á sínu sviði.  Í nóvember fór að gjósa í hafinu við Vestmannaeyjar, Kennedy var drepin í Dallas, þá vorum við að leggja í hús Ingólfs Hannessonar við Hrauntungu, þarna hafði gleymst að gera ráð fyrir því að ketillinn kæmist inn í kyndiklefann. Það gerði ekki svo mikið til, Ingólfur hænsnabóndi mölvaði bara gat með sleggju úr bílskúrnum og inn í kyndiklefann.

 Svo fékk ég bréf frá Stokkhólmi, í því stóð að ég ætti að mæta þangað í skóla strax eftir áramótin. Gallinn var bara sá að ég kunni enga sænsku og lítill tími til stefnu. Í smáauglýsingu í Vísi sá ég að það var maður á Haðarstíg sem kenndi Sænsku. Kennarinn hafði flúið frá Þýskalandi á Hitlerstímanum og endað á Íslandi hét hann Harry. Var ég þar í tímum tvisvar í viku. Eftir fyrstu vikuna sagði kennarinn að þetta myndi ganga betur með heppilegri heimavinnu, dróg hann út skúffu og rétti mér úr henni nokkur ljósblá Sænsk smárit og sagði mér aðlesa heima, "drengir á þínum aldri hafa svo gaman af því að lesa svona lagað". Eftir 11 kennslustundir taldi Harry að ég væri orðin nógu góður. Fór ég svo til Svíþjóðar fljótlega eftir áramótin. Hvernig það gekk er nú önnur saga.

KEFLAVÍK 1963 IX

Nú var farið að skyggja á kvöldin og þá var skipstjórinn farinn að slökkva ljósin á toginu, eitthvert varðskip var þarna líka,  þeir voru ekki heldur með mikil ljós.  Einu sinni ræsti Leifi okkur um nótt, við tókum trollið og renndum öllum aflanum í sjóinn, úti á sjónum sáum við hliðarljós á skipi sem stefndi að okkur Leifi sagði mér að drepa á vélinni og skrúfa sundur lensidæluna. Ef það kæmu menn um borð átti ég að segja að dælan hafi bilað.  Skipið sneri frá.  Leifi sagðist hafa orðið var við ljósagang í fjörunni og í kíki sá hann móta fyrir Volkswagen rúgbrauði og menn í því voru að morsa út í skip. Nokkru seinna var svo mikil ókyrrt við Reykjanesið að Leifi fór inn í bugt og kastaði þar hjá nokkrum snurvoðarbátum. Okkar bátur var of stór til að vera þarna. Skyndilega sjáum við varðskipið Þór þarna rétt hjá, þar var bara kominn sjálfur aðmírállinn Eiríkur Kristófersson að sækja okkur. Leifi sló af og sneri rassgatinu í varðskipið, svo það sæist ekki að okkar bátur var einu númeri stærri en hinir. Við tókum trollið og laumuðum okkur heim á hægri ferð. Þegar við vorum að verða komnir heim sá ég í radarnum ljóslaust skip sem lá fyrir ankerum utan við Keflavík. Mig grunaði hver þetta væri og setti stefnuna á skipið, þegar svona tvöhundruð metrar voru í það kviknuðu ljósin, svo byrjuðu þeir að flauta, þá beygði ég frá. Við urðum ekki varir við varðskipið eftir þetta. Nú var farið að hausta í einni brælunni skrapp ég með pabba til Hornafjarðar, eitthvað hafði klikkað hönnunin hjá könunum í rafstöðinni því loftpressan hélt ekki uppi trukki þó hún gengi allan sólarhringin, við settum við tíu sinnum stærri pressur, þetta var á reiknistokkatímanum. Símabúnaðurinn var allur inni í sérstaklega skermuðum rýmum og hurðirnar voru með þéttiköntum úr messingfjöðrum, þetta var gert til þess að Rússarnir gætu ekki hlerað. Þegar við komum var allt opið, við spurðum hvort þetta mætti vera svona þá sögðu kanarnir að það væri svo heitt inni. Þegar þetta var atugað komí ljós að  loftræsiblásarinn snerist afturábak.